Üriner inkontinans, halk arasındaki adıyla “idrar kaçırma”, mesanenin istemsiz olarak idrar tutamama durumudur. Kadınlarda bu durum erkeklere kıyasla daha sık görülür. Genelde, idrar kaçırma şikâyeti kadınlarda belirli bir yaştan sonra başlar.
Hiç doğum yapmamış kadınlarda da idrar kaçırma görülme olasılığı vardır. Bunun en önemli sebepleri kronik kabızlık ve aşırı kilolu olmaktır. Aşırı kilo pelvik taban kaslarını zorladığından dolayı bu bir süre sonra idrar kaçırmaya neden olabilmektedir. Aslında bu durum çok sayıda genç kadının fiziksel ve psikolojik olarak yaşam kalitesini de düşürebilmekte ve cinsel hayatını olumsuz yönde etkileyebilmektedir.İdrar kaçırma durumu birçok sebebe bağlı olarak meydana gelebilmektedir.
Üriner inkontinans prevalansı:
- Üriner inkontinans erişkin kadınların yaklaşık yarısını etkiler ki bu grup kadınların %16’sında rahatsız edici semptomlara yol açar.
- Seksen yaş üstü kadınların ise %75’i inkontinanttır.
- Kadınlarda 50 yaşına kadar baskın olan stres inkontinans iken, buyaştan sonra sıkışma tipli inkontinans sıklığı artar.Mesanede oluşabilecek enfeksiyonlar, vajina enfeksiyonları, mesane taşları, zor doğumlar, hormonal değişiklikler, mesane tümörleri, sinirsel hastalıklar, mesane çıkışı tıkanıklıkları idrar kaçırmanın nedenlerindendir.
İdrar kaçırma bir hastalık değildir, bir sağlık sorunu belirtisidir. Altta yatan ciddi bir durumun habercisi olabildiğinden sadece yaşla ilgili rahatsızlık olarak düşünülmemelidir. Çünkü, idrar kaçırma şikayetlerinin büyük kısmı üreme çağındaki kadınlarda da görülebilmektedir. İdrar kaçırma şikayetini arttırabilen nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Mesane kaslarının idrarı tutabilme gücünün azalması,
- Mesane kaslarının aşırı çalışıyor olması,
- Mesane üzerinde etki gösteren sinir sisteminin hasara uğramış olması,
- Mesanenin düzgün çalıştığı halde de kas iskelet sisteminiz hareketlerinizi kısıtlaması.
Ayrıca, gün içerisinde aşırı miktarda alınan çay, kahve vs. içecekler idrara sıkışmanıza yol açabildiği gibi, bazı sağlık sorunları da idrar kaçırmanın nedeni olabilir:
- İdrar yolu enfeksiyonu gibi bakteri kaynaklı hastalık geçirmek,
- Amfizem, kistik fibrozis gibi ciddi solunum hastalıkları yaşamak,
- Diüretik gibi mesaneyi fazla çalıştıran ilaçları kullanmak,
- Uzun ve sancılı duğum öyküsü,
- İleri yaşta doğum yapmış olmak,
- Birden fazla doğum yapmış olmak,
- Menopoz gibi sebeplerle mesane kaslarının elastikiyetinin azalması,
- Mesaneyi sıkıştırmaya yol açan kabızlık durumunu sık sık yaşamak,
- Orta yaş ve üzeri olmak,
- Aktif hareket etmeyi engelleyecek düzeyde aşırı kilolu olmak,
- Belirtileri arasında sık sık idrara çıkma durumu olan diyabetten muzdarip olmak,
- Leğen kemiğinin kırılmasına veya omurgada sakatlığa yol açan bir kaza geçirmiş olmak,
- Romatizma hastalıklarının olması veya kas kontrolünün yitirebildiği Multipl skleroz gibibir hastalığa sahip olmak.
Bunun gibi durumlar mesanenizin idrar tutma görevini sağlıklı şekilde yerine getirmesine
engel olabilmektedir.
Yine; birinci derece yakınlarınızın öykülerinde, mesaneyi kontrol eden sinir sisteminin düzgün çalışmasını etkileyen Alzheimer, Parkinson, Demans D1 gibi hastalıkların olması idrar kaçırma şikayetlerinin gelişmesine sebep olabilir.
İdrar Kaçırma Tipleri 1. Stres inkontinansı
Stres tipi idrar kaçırma, karın üzerinde basınç oluşturan hapşırma, gülme ve öksürme gibi fiziksel eforu gerektiren durumlarda mesaneden istemsiz bir şekilde idrar akmasını tanımlar. Stres üriner inkontinans, genç kadınlarda idrar kaçırmanın en yaygın sebebidir ve yaşlı kadınlarda ise, en sık ikinci nedendir diyebiliriz. Doğumun zor geçmiş olması, büyük bebek doğurma, anne olma yaşının ileri olması, doğumdan yıllar sonra bile stres tipi idrar kaçırma yaşanmasına neden olabilmektedir. Kadınlarda, menopozla birlikte yaşlanma süreci de bu tip idrar kaçırma şikayetine yol açabilir. Ayrıca, sık sık öksürmeye neden olan amfizem, kistik fibrozis gibi ciddi solunum hastalıkları da stres tipi idrar kaçırmaya neden olabilmekte ve stres tipi idrar kaçırma mesane kaslarının zayıflamasına bağlı olarak gelişmektedir.
- Aşırı aktif mesane (Sıkışma tipi idrar kaçırma)
Bazen mesaneniz tam olarak dolmadığı halde tuvalete sıkışmış gibi hissedebilirsiniz. Sıkışmayı tuvalete yetişememe takip ederse idrarınızı kaçırarak sıkışma tipi idrar kaçırmaya maruz kalırsınız. Sıkışma durumu her zaman idrar kaçırmanıza neden olmasa da, dışarıda tuvalete yetişme ihtiyacı nedeniyle iş ve sosyal yaşamınızın kesintiye uğramasına yol açabilir. Özellikle kadınlarda, sistit ve erkeklerde prostatit gibi mikropların neden olduğu idrar yolu hastalıkları, mesanede taş olması, iyi huylu prostat büyümesi, prostat kanseri tedavisi, multipl skleroz, parkinson gibi kas ve sinir sistemini etkileyen hastalıkların varlığı sıkışma tipi idrar kaçırmaya neden olabilir. Sıkışma tipi idrar kaçırma, mesane kaslarının zayıflamasına bağlı olarak gelişen stres tipi idrar kaçırmanın tersine, mesane kaslarının aşırı aktif çalışmasından kaynaklanmaktadır.
- Ani işeme hisli (sıkışma tipli, urge) inkontinans
Mesane dolu veya boş iken aniden gelişen işeme hissini takiben istemsiz idrar kaçırmadır. Özellikle su sesi (örneğin bulaşık yıkama), soğuk içecekler veya soğuğa maruz kalma semptomu
tetikleyebilir. Beklenmedik zamanlarda ortaya çıkabilen bu durumda (uyku da dahil) büyük miktarda idrar kaçırma görülür.
- Karışık tip idrar kaçırma
Karışık idrar kaçırma, mesane kaslarının zayıflamasına bağlı olarak gelişen “stres tipi idrar kaçırma”ile mesane kaslarının aşırı aktif çalışmasından kaynaklanan “sıkışma tipi idrar kaçırma” belirtilerinin bir arada yaşanmasıdır. Kadınlarda daha sık görülse de, prostat ameliyatı geçirmiş erkekler ve yaşlılar da karışık tip idrar kaçırmadan şikayetçi olabilirler.
- Taşma tipi idrar kaçırma
Mesanenizkasılırken idrar çıkışı için gevşemesi gereken mesane kapağınız yeterince gevşeyemediği için her idrara çıkışınızda mesanenizin tam olarak boşalmadığını hissedebilirsiniz. Genelde,yaşlıbireylerdegörülür.Mesanedekalanbirmiktaridrar,idrartorbası üzerinde sürekli baskı oluşturur. Bu durum idrar kaçırmaya neden olur. Bu tip idrar kaçırmaya “taşma tipi idrar kaçırma” denir. Rahmin olması gerektiği yerden aşağıya düşmüş olması, şeker hastalığı nedeniyle mesaneyi kontrol eden sinirlerin harabiyeti, omurilik yaralanmaları gibi mesaneyi yöneten sinir hücrelerinin hasarlanması taşma tipi idrar kaçırma nedenleri arasında sayabiliriz.
- Fonksiyonel tip idrar kaçırma
Mesanenizin iyi çalışmasına rağmen romatizma hastalıkları sebebiyle hareket etmede zorlanabilir ve tuvalete yetişemeyerek idrarınızı kaçırabilirsiniz. Bu tür şikayetlere fonksiyonel tip idrar kaçırma problemi diyebiliriz. Demans, Alzheimer ve inme gibi sinir sistemi sağlığı sorunları olan bu hastalarda daha sık olmakta ve tuvalete gitmeyi unuttukları için mesanelerinin dolduğunu bile fark edememekteler.
- Geçiçi inkontinans
Geçecek bir durum (örneğin üriner enfeksiyon, diüretik, trankilizan, kolinerjik, sempatolitik ilaç kullanımı gibi) arasıra idrar kaçırmadır.
- Yapısal inkontinans
Anatomik yapısal sorunlar inkontinansa yol açar. Çocukluk çağında tanı konulan ektopik üreter veya obstetrik ve jinekolojik travmaya bağlı gelişen fistüller (sıklıkla vezikovajinal daha nadiren ureterovajinal fistüller) devamlı inkontinansa neden olur.
- Psikojenik inkontinans
Sıklıkla emosyonel bozukluklar veya depresyon gibi psikolojik nedenli idrar tutma kontrolünün kaybıdır. Ani korku veya duygu değişikliklerine idrar kaçırma eşlik edebilir.
- Kıkırdama inkontinansi
Daha ziyade küçük kız çocuklarında gülme esnasında veya hemen sonra kısmi veya tam bir işemenin ortaya çıkmasıdır. Ürodinamide belirgin bir patoloji yoktur.
Durum eğitimi, metilfenidat ve imipiramin ile iyi sonuçlar bildirilmektedir.
- Koital inkontinans
Vajinal penetrasyon veya orgazm esnasında (cinsel eşli veya mastürbasyon) ortaya çıkan idrar kaçırmadır. Sıklıkla puboüretral ligaman gevşekliğine bağlıdır. Tedavide retropubik miduretral askı cerrahisi tercih edilmelidir.
Idrar Kaçırma Tedavisi Ankara
Yukarıda saydığımız yaşam kalitenizi etkileyen bu durumları yaşamak zorunda değilsiniz. Bir yolu her zaman vardır. Bunun için ilk basamak olarak kendi alanında deneyimli kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ve üroloji uzmanına başvurulmalıdır. İnkontinans ile başvuran kadınların pelvik muayenesi yapılmalıdır. Bununla birlikte, özellikle yaşlı kadınlarda olası diğer faktörler ve altta yatan durumların saptanması için gereken kontroller yapılmalıdır. Üriner inkontinans hem genç hem de yaşlı insanlar için sıkıntı yaratan ve bazen hayatı tehdit eden hastalığın tek belirleyici semptomu da olabilir. Bu nedenle değerlendirme yaparken, nörolojik durumlar, mesane kanserleri ve uyku apnesi açısından da detaylı değerlendirme gerekmektedir.
Günümüzde idrar kaçırma sorununda ameliyatsız tedaviler ilk basamak olarak uygulanır. Pelvik taban kaslarının egzersizleri (Kegel egzersizleri), üretra çıkışında düzelmenin sağlanması için hastalara lokal östrojen hormonunun uygulanması ve menopoz döneminde olanlar için fitil, krem veya jel şeklinde lokal östrojen uygulaması da faydalı olabilmektedir.
Genellikle ilk cerrahi girişimin başarı şansı oldukça yüksektir. Hastanın, yaşı, kilosu, menapozal durumu, inkontinansın tipi ve beraberinde eşlik eden sarkma derecesi ameliyat tipini karar vermede önemlidir. Ameliyat tipinin seçiminde; hastanın genel durumu, üretranın testlerdeki hareketlilik durumu, ameliyat öncesi ürodinamik parametreler, cerrahi deneyim ve uygulanacak tekniğin olası komplikasyonları göz önünde bulundurulur.